Ranking najbogatszych samorządów w 2021 roku. Gdzie jest Pakość?

"Mimo rządowej narracji o świetnych wynikach samorządowych budżetów przyszłość rysuje się mgliście. Weszły w życie kolejne negatywne dla finansów JST zmiany w systemie podatkowym, inflacja się rozpędza, rośnie niepewność absorbcji środków unijnych" - czytamy we wstępie do najnowszego rankingu zamożności samorządów.

Autorzy - Paweł Swianiewicz, Julita Łukomska, przygotowali kompletne zestawienie dochodów samorządów w przeliczeniu per capita.

Liderami w swoich kategoriach są: Warszawa wśród miast wojewódzkich, Sopot wśród miast na prawach powiatu, Polkowice wśród miast powiatowych i Kleszczów wśród gmin wiejskich. W kategorii miast małych tylko raz (w 2017 r.) prowadzenie – na rzecz Dziwnowa – oddała Krynica Morska. Wśród województw Mazowsze jest liderem siódmy raz z rzędu. Jedynie wśród powiatów stabilność rankingu jest nieco mniejsza – w ostatnich latach na prowadzeniu zmieniały się tegoroczny lider: powiat przysuski oraz zeszłoroczny: człuchowski. Nie trzeba wielkiej głębi analiz budżetowych, żeby dostrzec, że o tej wysokiej pozycji wśród powiatów w znacznym stopniu decydują transfery zewnętrzne, a nie wielkość dochodów podatkowych.

"Niewykluczone, że ta stabilność w najbliższym czasie zostanie zachwiana. Po pierwsze, w minionych latach wprowadzane były zmiany prawne (zwłaszcza w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych), które miały niekorzystny wpływ na dochody samorządów. Po drugie, kolejne zmiany w podatkach wprowadzane są w roku bieżącym. Trudno precyzyjnie oszacować ich skutki dla poszczególnych samorządów, ale nie będą to zmiany obojętne dla kondycji lokalnych budżetów.

Po trzecie, rozpędzająca się inflacja, z którą będziemy musieli żyć jeszcze długo, oznacza drastyczny wzrost kosztów ponoszonych przez samorządy. Po czwarte, zagrożeniem jest przeciągająca się niepewność dotycząca dostępu do funduszy unijnych. Do tego wszystkiego dochodzą napięcia finansowe związane z wojną na Ukrainie i kosztami ponoszonymi na pomoc dla uchodźców" - czytamy w raporcie.

Gdzie w rankingu znalazły się miasta i gminy z powiatu inowrocławskiego?

Powiat Inowrocławski jako jednostka samorządowa znalazł się na 107.miejscu w kraju (104. w 2020, 97. w 2019, 126. w 2018) z dochodem 1076,39 zł na głowę mieszkańca. Miasto Inowrocław zajmuje za rok 2021 121. lokatę (116. w 2020, 90. w 2019, 77. w 2018) i ma dochód per capita w wysokości 3736,86 zł.

Gmina wiejska Inowrocław znalazła się na pozycji 297. w skali kraju (2020 - 184,. 2019 - 229., 2018 - 227.). Dochód na jednego mieszkańca w 2021 roku wyniósł 4100,14 zł.

Wśród gmin wiejskich prezentujemy lokaty pozostałych gmin naszego powiatu: Złotniki Kujawskie - 1029. (3506,90 zł), Rojewo - 747. (3677,35 zł), Dąbrowa Biskupia - 382. (3975,95 zł).

W kategorii mniejszych miast na miejscu 209. jest Janikowo (3887,03 zł), Pakość - 501. (3404,91 zł), Gniewkowo - 505, (3397,84 zł), Kruszwica - 413. (3536,12 zł)

[ZT]4065[/ZT]

Metoda rankingu
Zastosowana metoda obliczania wskaźnika użytego w rankingu jest identyczna jak rok temu i w kilku poprzednich lat. Pominięte zostały wpływy z dotacji celowych. Zwłaszcza w okresie intensywnego korzystania z funduszy unijnych dotacje mają chwilowy, ale bardzo silny wpływ na wielkość dochodów. Wpływ wielkiej dotacji inwestycyjnej potrafi wywindować samorząd wysoko  w rankingu.  Jest  to  awans chwilowy (incydentalny) i niemający związku z trwałym wzrostem zamożności  budżetu.  Wydaje  się  więc,  że uwzględnienie tylko dochodów własnych i otrzymywanych subwencji lepiej  oddaje  hasło rankingu („zamożność”). 

Tak jak w ubiegłych latach, wpływające do budżetu dochody zostały skorygowane na dwa sposoby.

Po pierwsze, odjęliśmy składki przekazywane przez  samorządy  w związku  z subwencją  równoważącą  (regionalną w przypadku województw) – tak zwane  w janosikowe.  W 2021  r.  podatek janosikowy płaciło około 130 samorządów: 1 województwo, 21 powiatów,  28  miast  na  prawach  powiatów (prawie połowa wszystkich), 5 gmin miejskich, ponad 20 miejsko--wiejskich  i prawie  60 gmin  wiejskich. Rekordzistami w tym zakresie była Warszawa (1,3 miliarda złotych) i województwo mazowieckie (ponad 680 milionów). Znacznie mniej, ale powyżej  100  milionów,  płaciły  też Kraków, Poznań i Wrocław. 

Po drugie, do faktycznie zebranych dochodów dodaliśmy skutki zmniejszenia stawek, ulg i zwolnień w podatkach lokalnych (chodzi o to, by porównywać faktyczną zamożność, a nie efekty podejmowanych w gminach autonomicznych  decyzji  odnoszących się do polityki fiskalnej). Ta poprawka odnosi się wyłącznie do samorządów gminnych, bo powiaty i województwa nie podejmują żadnych decyzji odnoszących się do podatków. Skutki różnego rodzaju decyzji zmniejszających skalę  podatków  lokalnych  sięgnęły łącznie w 2021 r. prawie 5,7 mld złotych (co stanowiło ok. 2 proc. wszystkich faktycznie zebranych dochodów gmin  i miast  na  prawach  powiatu), z czego na obniżki stawek przypadało 3,7 mld zł, a prawie 2 mld zł na ulgi, zwolnienia, odroczenia i umorzenia należności podatkowych. Skorygowane w ten sposób dochody podzieliliśmy  przez  liczbę  ludności każdej jednostki samorządowej.